عن مولانا و مقتدانا علی بن موسی الرضا )علیه الصلاة و السلام(: «مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ وَ مَنْ خَافَ أَمِنَ وَ مَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ وَ مَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ وَ مَنْ فَهِمَ عَلِم»[1].
حضرت امام رضا (ع)، برای طی کردن مسیر صحیح زندگی به نکات بسیار مهمی اشاره میکنند:«مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ» قدم اول، محاسبه نفس و باز خواست از خود است باید مراقبت نفس بود. دقیقاً معنای سود بردن از محاسبه نفس این است که فردای قیامت، انسان با خاطری آسوده محشور میشود.«وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِر»َ؛ کسی که از محاسبه نفس غافل شد، زیان و ضرر میبیند.نتیجه عدم محاسبه این است که کوهی از گناهان انباشته شده وانسانبایدیکی پس از دیگری در مقابل ذات حق پاسخ بدهد برخلاف آن جایی که در همین دنیا، خودمان را محاسبه بکنیم و برای گناهان انجام شده توبه کنیم. «وَ مَنْ خَافَ أَمِنَ»؛ انسانهایی که خدا ترسند، از عقوبت الهی ایمن هستند، در دامی گرفتار نمیشوند که راه بازگشتی نداشته باشند.«وَ مَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَر»َ؛ کسانی که از مسائل دنیا، شرایط دنیا، عبرت میگیرند، بینا میشوند، بصیرت پیدا میکنند که دوباره گرفتار نشوند. انسانهایی که با بصیرت میشوند فهم لازم را پیدا میکنند و انسان های فهیم انسان های عالمی هستند که هم خود راه یافتهاند و هم چراغ راه دیگران هستند.
92/07/07
.[1]میزان الحکمة، ج10، ص577 . مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى؛بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار،ج 75، ص 352.