درس تفسیر حضرت آیة الله حسینی بوشهری موضوع کلی: سوره بقره تاریخ: 28 فروردین 1392 موضوع جزئی: تفسیر آیه 18 مصادف با: 6 جمادیالثانی 1434 سال: چهارم جلسه: 32 |
تفسیر آیه 18: «صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ»[3]؛ منافقان در شنیدن حق، کر و از گفتن حق لال و گنگ و از دیدن حق کورند؛ لذا (از راه خطا) به سوی حق باز نمىگردند! خداوند تبارک و تعالی در این آیه مثال دقیقی را مطرح میکند؛ زیرا چشم و گوش و زبان و سایر اندامهای ادراکی انسان، سرمایههای ارزشمندی برای سعادت او هستند، کما اینکه خداوند متعال میفرماید: «وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصَارَ وَ الْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»[4] خداوند متعال براى شما، گوش، چشم و عقل قرار داد، تا شكر نعمت او را بجا آوريد، اما منافقان به جای استفاده از این سرمایههای خدادادی، این سرمایهها را از دست دادهاند؛ چون گوش آنها سخن حق را نمیشنود، زبان آنها حرف حق را نمیگوید و چشم آنها حق را نمیبیند. همان گونه که سابقاً خدمت عزیزان عرض کردیم، نفاق و کفر مشترکات زیادی دارند لذا این نفاق و کفر امری تجربی نیستند تا آدم آنها را تجربه کند و مثلاً مدتی منافق شود و مدتی کافر شود و سپس از آن برگردد، قرآن میفرماید: کفر و نفاق تجربی نیست و اگر کسی در وادی کفر و نفاق قدم گذاشت، راه بازگشتی برای او باقی نمیماند و دیگر نمیتواند سخن حق را گوش دهد، حرف حق بزند و حق را ببیند، پس راه نفاق و کفر قابل بازگشت نیست بلکه پایان نفاق و کفر، هلاکت و نابودی ابدی است و لذا منافقان از مهلتی هم که خداوند متعال در دنیا به آنها داده است در جهت دستیابی به لذتهای کاذب استفاده میکنند و این فرصت هم به نفع آنها تمام نمیشود به دلیل اینکه هر چه بیشتر زنده بمانند بر گناهان آنها افزوده میشود کما اینکه خداوند متعال میفرماید: «وَ لاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ»[5]؛ آنها كه كافر شدند، (و راه طغيان پيش گرفتند) تصور نكنند اگر به آنان مهلت مىدهيم، به سودشان است! ما به آنان مهلت مىدهيم فقط براى اينكه بر گناهان خود بيفزايند؛ و براى آنها، عذاب خواركنندهاى(آماده شده) است.
مفسرین گفتهاند «لام» در «لیزدادوا»، «لام» عاقبت است؛ یعنی هدف خداوند متعال از مهلت دادن به منافقان و کفار این نیست که گناهان آنها زیاد شود بلکه نتیجه طبیعی استفاده منفی از فرصتی که خداوند به آنها داده این است که گناهانشان زیاد شود.
خداوند متعال در این آیه شریفه (آیه 18 سوره بقره)، منافقان را با ویژگیهای کر و لال و کور معرفی میکند، سپس در آیه دیگر، میفرماید: «إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لاَ يَعْقِلُونَ»[6]؛ بدترين جنبندگان نزد خداوند متعال، افراد كر و لالى هستند كه انديشه نمىكنند، نتیجه اینکه که منافقان بدترین جنبندگان نزد خداوند متعال هستند.
«والحمد لله رب العالمین»