حرمت اکل و شرب نجس92/11/07

درس خارج فقه حضرت آیت الله حسینی بوشهری

موضوع کلی:احکام النجاسة                                               تاریخ: 7 بهمن 1392
موضوع جزئی: حرمت اکل و شرب نجس                                                مصادف با: 25ربیع الاول 1435

سال: پنجم                                                                                                                              جلسه: 45

 

 

 

 

 

 

 

«الحمدلله رب العالمين و صلي‌الله علي محمد و آله الطاهرين و اللعن علي اعدائهم اجمعين»

مسئله 273: «كما يحرم الأكل و الشرب للشي‌ء النجس كذا يحرم التسبّب لأكل الغير أو شربه، و كذا التسبب لاستعماله فيما يشترط فيه الطهارة، فلو باع أو أعار شيئا نجسا قابلاً للتطهير يجب الإعلام بنجاسته، و أما إذا لم يكن هو السبب في استعماله بأن رأى أن ما يأكله شخص أو يشربه أو يصلي فيه نجس فلا يجب إعلامه»[1].

مرحوم سید (ره) می‌فرماید: همان طور که اکل و شرب چیز نجس حرام است همچنین سبب شدن برای خوردن و آشامیدن چیز نجس توسط دیگری حرام است. همچنین سبب شدن برای استعمال چیز نجس در جایی که طهارت شرط است حرام می‏باشد. بنابراین اگر کسی چیز نجسی را که قابل تطهیر است فروخت یا به کسی عاریه داد واجب است نجاست آن را به شخص خریدار یا عاریه گیرنده اعلام کند، اما اگر مسبب استعمال آن شیء نجس نبود بلکه فقط شاهد خوردن و آشامیدن چیز نجس توسط شخصی بود و یا شاهد استعمال شیء نجس در جایی که طهارت، شرط است باشد مثل پوشیدن لباس نجس برای نماز خواندن، در این صورت واجب نیست نجاست آن شیء را اعلام کند.

این مسئله دارای سه فرض دارد:

فرض اول: شخص اعانه بر اثم کرده باشد یعنی در خوردن و آشامیدن چیز نجس توسط دیگری به او کمک کرده باشد.

فرض دوم: شخص سبب خوردن و آشامیدن چیز نجس توسط دیگری شده باشد که در این صورت تسبیب بر اثم کرده است.

فرض سوم: اعلام نجس بودن چیزی واجب است یا واجب نیست.

حکم فرض اول:

در فرض اول که صحبت از اعانه بر اثم است، این گونه نیست که از شخص مباشر سلب اختیار و اراده شده باشد بلکه چون فاعل خودش آگاه به نجاست طعام است و با اختیار خودش طعام نجس را می‌خورد دیگر دلیلی بر حرمت وجود ندارد مگر اعانه بر اثم ولی به این مورد تسبیب نمی‌گویند. «المباشر هنا اقوی من السبب»

نظر مرحوم آیت الله خویی(ره) در مورد اعانه بر اثم این است که در صورتی که فرد علت تامه شد در این صورت اعانه بر اثم حرام است.

حکم فرض دوم:

نظر مرحوم سید (ره) این است که: از مباشر سلب اختیار و اراده شده و با اختیار و اراده مرتکب اکل و شرب حرام نشده؛ مثل اینکه شخصی را مهمان کرده‌اید و غذایی نجس به او داده‌اید، در این صورت گناه خوردن طعام نجس بر عهده میزبان است چون میزبان باعث فعل حرام است. « السبب هنا اقوی من المباشر»

همچنین اگر شخص سبب شود برای استعمال چیز نجس در جایی که طهارت، شرط واقعی است- طهارت گاهی شرط واقعی است و گاهی شرط ذکری است، طهارت از حدث شرط واقعی است و طهارت از خبث شرط ذکری است. شرط ذکری یعنی اینکه اگر شخص متوجه بود وظیفه دارد؛ مثلاً جاهلاً با لباس نجس نماز بخواند یا جاهلاً در مکان غصبی نماز بخواند که در این صورت نمازش صحیح است- مرتکب حرام شده، مثل طهارت از حدث در مورد وضو.

«والحمد لله رب العالمین»

 



[1]. العروة الوثقی، ج1، ص92-93.

Please publish modules in offcanvas position.