نماينده مردم شريف استان بوشهر در مجلس خبرگان رهبري حضرت آيت الله سيد هاشم حسيني بوشهري «دامت برکاته» طی سخنانی پیرامون سعادت و تکامل انسان فرمودند: انسان موجودی است دو بعدی، هم بعد مثبت دارد و هم بعد منفی؛ هم از استعداد سلبی و هم استعدادهای مثبت برخوردار است؛ هم میتواند به سمت خوب شدن حرکت و گرایش پیدا کند و هم به سوی بد شدن. تا جایی که در روایات ما انسان گاهی میتواند از فرشته برتر و بالاتر شود و همین انسان به عنوان گل سرسبد عالم هستی گاهی میتواند انحطاط پیدا کند، تنزل پیدا کند و از حیوانات و دیگر جنبندگان، پستتر در جامعه جلوه کند.
قرآن و روایات عواملی را برشمرده که اگر این عوامل در انسان پدید بیاید این زمینههای موجود در وجود انسان تقویت و توانمند بشود، انسان میتواند به رشد و تعالی و تکامل برسد.
برای رسیدن به یک زندگی سالم، برای رسیدن به یک حرکت تکاملی سالم، وجود ایمان در زندگی انسان نقش آفرین است. قرآن تعریف جالبی در ذیل آیه 186 سوره بقره دارد:
«وَ إِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَ لْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ»[2]؛
این جمله در پایان آیه است: «وَ لْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ»؛ اگر میخواهند راه رشد را پیدا کنند، اگر میخواهند راه تکامل و تعالی را پیدا کنند، خدای متعال میفرماید: «وَ لْيُؤْمِنُوا بِي»؛ انسانها به من ایمان پیدا کنند «لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ»؛ تا بتوانند راه رشد و کمال پیدا کنند.
و نقطه مقابل ایمان کفر است؛ و اگر جامعهای، فردی بخواهد به سوی انحطاط و به سوی زوال پیش برود، نقطه مقابل ایمان کفر است؛ تعبیر قرآن در سوره انفال این است: «إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ»[3]؛ بدترین جنبندگان در نزد خدای متعال کفارند ولی مؤمنان «لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ» هستند و راه رشد را طی میکنند. «إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا». نقطه مقابل ایمان، کفر است. زیرا ایمان هم جهت حرکت را روشن میکند و هم مسیر را. ایمان هم هدف را ترسیم میکند و هم راه را و کسانی که برخوردار از ایمان نیستند نه هدف را میشناسند و نه راه را میشناسند. از این روست که برای پیمودن مسیر تکامل و اینکه شخصیت انسان رشد بکند، گریزی جز ایمان نیست.